Z dniem 3 października 2024 r. Prezydent RP podpisał ustawę z dnia 1 października 2024 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi oraz niektórych innych ustaw(1). Tymczasem w Rządowym Centrum Legislacji pojawił się kolejny projekt zmiany ustawy o pomocy dla powodzian, który oczekuje na nadanie numeru w wykazie prac legislacyjnych. Co jest najistotniejsze w tych aktach?
Przypomnieć należy, że niedawno przyjęta nowelizacja przewiduje szereg uprawnień dla osób, fizycznych i prawnych, w tym także pomoc publiczną dla tych, którzy mogliby ucierpieć z powodu występujących w południowo – zachodniej Polsce powodzi. Pomoc publiczna udzielana będzie pracodawcom w trudnej sytuacji ekonomicznej, posiadających siedziby na terenach objętych powodzią, która stanowić będzie naprawienie szkód spowodowanych klęskami żywiołowymi. W przypadku toczących się postępowań sądowych, przepisy ustawy określają przypadki zawieszenia postępowań przez sąd na obszarze objętym powodzią, co oznacza że dyskrecjonalne uprawnienie do wstrzymywania postępowań cywilnych albo postępowań sądowo-administracyjnych, jeżeli strona lub inny uczestnik tego postępowania zostali dotknięci skutkami powodzi, a ich uczestnictwo w postępowaniu byłoby niemożliwe lub znacznie utrudnione.
Sąd może także zawiesić na uzasadniony wniosek dłużnika natychmiastową wykonalność tytułu wykonawczego lub wstrzymać jego wykonanie, jeżeli dłużnik został dotknięty skutkami powodzi, wskutek czego prowadzenie egzekucji stałoby w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Podsądni mogą natomiast, z uwagi na szczególną sytuację związaną ze skutkami powodzi, mogą skorzystać z profesjonalnego pełnomocnika na podstawie ustawy z dnia 5 sierpnia 2015 r. o nieodpłatnej pomocy prawnej, nieodpłatnym poradnictwie obywatelskim oraz edukacji prawnej, co do zasady bez spełniania niektórych przesłanek określonych w tej ustawie.
Zgodnie ze wskazaną ustawą umożliwiono również przyznanie wsparcia finansowego poszkodowanemu będącemu kredytobiorcą w rozumieniu ustawy z dnia 9 października 2015 r. o wsparciu kredytobiorców, tj. tych, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej, których dom jednorodzinny lub lokal mieszkalny zostały uszkodzone lub zniszczone na skutek powodzi, oraz tych którzy utracili, chociażby czasowo, możliwość korzystania z tego domu lub jego części lub tego lokalu (wsparcie przez okres 12 miesięcy). Finansowe świadczenia przysługuje również osobom, którzy całkowicie utracili źródło dochodu w wyniku powodzi oraz byli zatrudnieni lub prowadzili działalność gospodarczą na obszarze gminy lub miejscowości poszkodowanej.
Dla pracowników z popowodziowych miejscowości, w okresie od dnia wejścia w życie ustawy do końca roku, zostały przewidziane dodatkowe urlopy udzielane na żądanie pracownika w celu usuwania skutków katastrofy w ramach przysługującego urlopu wypoczynkowego w wymiarze do 4 dni urlopu wypoczynkowego, w terminie wskazanym przez pracownika.
Przedmiotem planowanej nowelizacji, poddanej obecnie konsultacjom społecznym(2), mają być natomiast rozwiązania wzorowane na tzw. tarczach dla przedsiębiorców z okresu pandemii COVID-19. W okresie do dnia 31 marca 2025 r. przedłużona została ważności orzeczeń o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności, wydanych na czas określony dla osób posiadających miejsce stałego pobytu, albo miejsce pobytu (m. in. w przypadku osób bezdomnych, przebywających poza miejscem stałego pobytu ze względów zdrowotnych lub rodzinnych, przebywających w zakładach karnych, w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia) na obszarze gminy poszkodowanej w wyniku wystąpienia powodzi w 2024 r. Dotyczy to osób, które nie złożyły w ustawowym terminie wniosku o wydanie kolejnego orzeczenia o niepełnosprawności albo o stopniu niepełnosprawności i w we wskazanym okresie chcą korzystać z uprawnień związanych z tym stanem, m. in. z niemożliwych do przedłużenia w tym czasie kart parkingowych. Ponadto mają zostać usprawnione procedury składania wniosków drogą elektroniczną, co dotyczyć ma również skierowanych (ponownie) do przedsiębiorców programów rządowych. Projekt ustawy wskazuje tutaj na instrumenty wsparcia zwrotnego z programów polityki spójności 2007–2013, 2014–2020 oraz 2021–2027, które pozostają w dyspozycji ministra właściwego do spraw rozwoju regionalnego (środki zwrotne pochodzące z programów krajowych) oraz zarządów województw (środki zwrotne pochodzące z programów regionalnych), co niewątpliwie każe śledzić ogłoszenia publiczne tych organów w najbliższych miesiącach, o ile oczywiście badana ustawa wejdzie w życie.
Najbliższe posiedzenie Sejmu RP odbędzie się w dniach 6 – 8 listopada 2024 r. W celu śledzenia ostatecznej treści przyjętych ustaw pomocowych, zapraszamy do dalszego śledzenia naszych wpisów.
Źródła:
1) https://www.prezydent.pl/prawo/ustawy-podpisane/ustawy-podpisane-w-pazdzierniku-2024-r,92394 (Dostęp: dnia 20 października 2024 r.)
2) https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12390452/katalog/13087365#13087365 (Dostęp: dnia 20 października 2024 r.)