W planach Rady Ministrów przyjęto plan dofinansowania budowy elektrowni atomowej w kwocie 60 mld złotych. Dlaczego ta informacja jest ważna?
W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów zamieszczono informację o projekcie ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw. Projekt ma na celu zmianę ustawy z dnia 29 czerwca 2011 r. o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej (Dz. U. z 2024 r. poz. 412 i 834, zwaną również „specustawą jądrową”).
Zgodnie z informacjami zawartymi na ww. stronie, w projekcie przewiduje się, że spółka Polskie Elektrownie Jądrowe Sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie (dalej jako „spółka PEJ”) ma uzyskać wsparcie publiczne na przygotowanie i realizację inwestycji w zakresie Elektrowni Jądrowej (tj. pierwszej polskiej elektrowni jądrowej) lub inwestycji towarzyszących tej inwestycji oraz bieżącą działalność. Wsparcie publiczne ma być przekazywane w formie podwyższenia kapitału zakładowego spółki PEJ poprzez wnoszenie wkładu pieniężnego, jednakże dopuszcza się również podwyższenie kapitału zakładowego tej spółki poprzez wniesienie wkładu niepieniężnego – skarbowych papierów wartościowych.
Projekt określa mechanizm występowania o podwyższenie kapitału zakładowego, podejmowania decyzji w zakresie formy dokapitalizowania, zaangażowane w proces podwyższenia kapitału zakładowego podmioty oraz roczne limity wydatków z budżetu państwa na wniesienie wkładu pieniężnego. Maksymalny limit wydatków z budżetu państwa na wniesienie wkładu pieniężnego na podwyższenie kapitału zakładowego spółki PEJ ma być właśnie określony na poziomie ok. 60 mld zł.
W projektowanych przepisach będzie przesądzone, że w przypadku dokonania dokapitalizowania wkładem niepieniężnym w postaci skarbowych papierów wartościowych, odpowiednio pomniejszony zostaje limit wydatków budżetu państwa na wniesienie wkładu pieniężnego (o wartość nominalną przekazanych skarbowych papierów wartościowych). W projekcie przewidziano również zasady dysponowania skarbowymi papierami wartościowymi przez spółkę PEJ, w celu uwzględnienia interesów Skarbu Państwa.
Celem ustawodawcy będzie uregulowanie również kwestii odpowiedzialności za przygotowanie i realizację inwestycji w zakresie ww. inwestycji, jej finansowanie oraz zaciąganie zobowiązań w ramach procesu inwestycyjnego. Powiązany z tym będzie obowiązek sprawozdawczy dotyczący wykorzystania wsparcia publicznego w danym roku, które przedstawiane będzie przez spółkę PEJ Pełnomocnikowi Rządu do spraw Strategicznej Infrastruktury Energetycznej w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej. W dalszej kolejności wskazany Pełnomocnik będzie przekazywał informację o sprawozdaniu Radzie Ministrów.
W końcu, projekt ustawy rozstrzygać będzie, czy udzielenie spółce PEJ wsparcia publicznego będzie możliwe dopiero po wydaniu przez Komisję Europejską decyzji o zgodności pomocy publicznej oraz zgodnie z zasadami określonymi w tej decyzji. W projekcie zawarto również techniczne rozwiązania dotyczące wyłączenia spółek przygotowujących i realizujących inwestycje jądrowe z zakresu ustawy z dnia 1 grudnia 1995 r. o wpłatach z zysku przez jednoosobowe spółki Skarbu Państwa (Dz. U. z 2022 r. poz. 44) oraz ustawy z dnia 23 października 2018 r. o Rządowym Funduszu Rozwoju Dróg (Dz. U. z 2023 r. poz. 1983).
Powyższe rozwiązania, o ile wejdą w życie, wpłyną korzystnie na proces wdrażania rozwiązań ESG w Polsce. Wskazać trzeba, że w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej z dnia 15 lipca 2022 r. opublikowano m.in. rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/1214 z dnia 9 marca 2022 r. zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2021/2139 w odniesieniu do działalności gospodarczej w niektórych sektorach energetycznych. Wskazane rozporządzenie wykonawcze do innych aktów Unii Europejskiej wprost wskazuje, że „produkcja energii jądrowej charakteryzuje się niemal zerowym poziomem emisji gazów cieplarnianych na etapie wytwarzania energii” oraz że „dowody na potencjalny istotny wkład energii jądrowej w realizację celów w zakresie łagodzenia zmian klimatu są obszerne i jednoznaczne” (motyw 6 rozporządzenia delegowanego UE 2022/1214). Komisja Europejska stwierdziła za ww. rozporządzeniem, że kryteria dotyczące konkretnych rodzajów działalności związanej z gazem i energią jądrową są zgodne z celami klimatycznymi i środowiskowymi UE i pomogą przyspieszyć przejście z stałych lub ciekłych paliw kopalnych, w tym węgla, na przyszłość neutralną dla klimatu.
Zakończenie prac legislacyjnych nad projektem ustawy wspierającej spółki PEJ w przyszłym sezonie politycznym może stanowić więc nie tylko sukces Rządu, lecz również wypełnić cel klimatyczny, który stawia sobie UE, w szczególności zaś obniżenie emisyjności gospodarek UE do 2050 r.
Źródła i dodatkowe materiały:
1. Projekt ustawy o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw
Strona Rady Ministrów – opis i szczegóły projektu.
2. Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2022/1214
Tekst rozporządzenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej dotyczący działalności w sektorze energetycznym.
3. EU Taxonomy Complementary Climate Delegated Act
Informacje na temat unijnej taksonomii wspierającej dekarbonizację.
4. Walka ze zmianą klimatu
Fakty i dane na temat działań Parlamentu Europejskiego przeciwko zmianom klimatycznym.